In lijn met de provinciale ecologische en waterhuishoudkundige doelstellingen heeft Tongeren een groot oppervlak aan landbouwgrond omgevormd tot nieuwe natuur.

Het ingerichtte gebied – gelegen in het zuidelijk deel van het landgoed – vormt onderdeel van het Wisselse Veen. Hier ligt de bron van de Tongerense en de Witte beek. Ecologisch gezien zijn er grote potenties.

 Goede samenwerking:

Conform planning is aannemingsbedrijf Netjes in augustus 2014 begonnen met de inrichtingswerkzaamheden. Nadat het terrein was opgeschoond van grassen, struiken en bomen kon met het grondwerk worden begonnen. In dit gehele proces werden we bijgestaan door Karel Hanhart, hydroloog en Menno Boomsluiter, ecoloog. Van te voren was al bepaald waar afgegraven moest worden en tot welke diepte. Maar uiteindelijk moet dit in het terrein toch altijd weer goed bekeken worden. Menno zorgde dat kwetsbare planten en kwetsbare gebieden goed werden afgezet. Karel sloeg piketpaaltjes in het terrein, zodat de kraanmachinist precies zou weten waar hij wel en niet kon graven. De goede samenwerking zorgde ervoor dat vlot kon worden doorgewerkt.

 Voor diegene die al een wandeling hiernaar toe hebben gemaakt, hebben het resultaat van ons werk kunnen aanschouwen. Het is nu nog een kale zanderige vlakte met veel water. De hier te realiseren natuurdoelen (natte schraalgraslanden en hellingveen) zal hier niet van de ene dag op de andere gaan ontstaan. Deze ontwikkeling zal enige jaren in beslag nemen. De komende jaren is het de opgave om het terrein heel consequent te blijven maaien. Daardoor verschraalt het terrein steeds verder en krijgen mossen en andere bijzondere planten de gelegenheid zich te ontwikkelen.

 Doel natuurherstel Wisselse Veen:

 Het Wisselse Veen is een overgangsgebied tussen hoger gelegen bos en soortenrijke heide met vennen en de lager gelegen heischrale graslanden. Deze graslanden worden gekenmerkt door veentjes, poeltjes, brongebieden, kwelbeekjes en slootjes.

 Door het bijzondere en afwisselende karakter van dit gebied, heeft de Provincie Gelderland het Wisselse Veen als TOP lijst gebied aangewezen. Een TOP lijst gebied is een gebied waar de natuur en ecologische potenties moeten worden beschermd tegen verdere verdroging. Het Wisselse Veen maakt ook onderdeel uit van het Gelders Natuur Netwerk (GNN) en is aangewezen als Natura 2000 gebied.

 Een deel van het Wisselse Veen (zuid westelijk van de Boerweg) is 15 jaar geleden al door Het Geldersch Landschap ingericht. In september 2013 is begonnen met de inrichting van een aanvullende 20 ha. Deze gronden grenzen voor een belangrijk gedeelte aan het in te richten gebied van Tongeren. Zij liggen namelijk direct ‘stroomafwaarts’.

 Het inrichtingsplan van Tongeren sluit aan op de natuurontwikkeling zoals door Het Geldersch Landschap in gang is gezet. Het voorziet erin om het hellingveenvormend systeem te herstellen.

 Mogelijk toekomstbeeld voor het Wisselse Veen?

Ten oosten van de Boerweg ligt het “Landje van Jonker”. Dit graslandje ligt direct ten oosten van het te ontwikkelen gebied op Tongeren. Het Landje van Jonker is nooit zwaar bemest geweest en wordt sinds mensenheugenis als hooiland beheerd. De plantensoorten die er groeien laten zien welke ook op Tongeren kunnen voorkomen na uitvoering van de inrichtingsmaatregelen. 

 Aan de westzijde komen zuurdere vegetatietypen voor, zoals de zure Kleine-zeggenmoerassen, terwijl aan de oostzijde de soorten kenmerkend zijn voor Blauwgraslanden. Ook is in dit gebied duidelijk te zien hoe de vegetatie samenhangt met het microreliëf. Hierdoor komt er op zeer kleine afstand veel variatie in de vegetatie voor. De Veldrus (kenmerkend voor horizontaal bewegend grondwater) groeit bijvoorbeeld op de overgang van de hogere naar de lagere delen. Veenmossen en haarmossen, die in zuurdere omstandigheden groeien, komen op de hogere delen voor. Hier is de invloed van regenwater in de wortelzone van de vegetatie het grootst.

 In de laagste delen stagneert langdurig een mengsel van regenwater en uitgetreden grondwater. Op deze plaatsen groeit onder andere Dwergzegge en Veelstengelige waterbies. Deze soorten geven aan dat vanwege de langdurige inundatie kale bodems optreden waar slechts de eerder genoemde pioniers kunnen groeien. Tussen deze laagten en de hoger gelegen zone met Veldrus treedt grondwater uit. Hier groeien onder andere Blauwe zegge, Blauwe knoop en Armbloemige waterbies. Het grondwater stroomt via het natuurlijke reliëf af naar het oosten.